Systemy bezpieczeństwa czynnego w samochodach

Systemy bezpieczeństwa czynnego odgrywają dużą rolę przy zapewnieniu bezpiecznej jazdy samochodem i są wsparciem dla kierowcy w sytuacjach stwarzających zagrożenie.

Bezpieczeństwo czynne pojazdu, zwane również aktywnym, to zespół czynników i urządzeń, które wpływają na zmniejszenie ryzyka bądź zapobieganie wystąpienia kolizji lub wypadku drogowego. Istnieje wiele rozwiązań technicznych mających zapewnić bezpieczną jazdę i wraz z każdym sezonem pojawia się ich coraz więcej. Zalicza się do nich m.in. konstrukcja nadwozia, budowa układu hamulcowego, kierowniczego oraz zawieszenia, a powyższe układy wyposażone są w liczne systemy usprawniające ich działanie. Spełniają one wiele funkcji:

1. Konstrukcja nadwozia samochodu

W zachowaniu bezpieczeństwa podczas jazdy samochodem istotna jest konstrukcja nadwozia, która zapewnia wystarczającą widoczność z pojazdu (oświetlenie, szyby, lusterka) i samego pojazdu (widoczny kolor, dobre i sprawne oświetlenie) oraz ergonomię, by kierowca nie musiał odrywać swojej uwagi od drogi i rąk od kierownicy. Duży wpływ ma również wyposażenie w elementy aerodynamiczne zapewniające stabilność i odpowiedni docisk pojazdu do nawierzchni (np. spojler w samochodach sportowych).

2. Układ hamulcowy i układy wspomagające

Coraz popularniejsze stają się również systemy wspomagające kierowcę w sytuacji nagłego hamowania. Mają olbrzymi wpływ na bezpieczeństwo pojazdu w sytuacjach wymagających szybkiej reakcji. Do tej kategorii można zaliczyć układ hamulcowy wraz z układami wspomagającymi, korektorami siły hamowania i systemami kontroli trakcji.

3. Układy kierowniczy

Istotny jest również układ kierowniczy zawieszenia oraz ogumienia. Powyższe układy umożliwiają kierowanie pojazdem, współpracę kół samochodu z jezdnią i dobrą przyczepność do podłoża.

4. Podstawowy czynnik – kierowca

Do czynników mających wpływ na bezpieczeństwo czynne zalicza się czasem również kierowcę, bowiem jego umiejętności, stan psychiczny, fizyczny i zachowanie mają zasadniczy wpływ na bezpieczeństwo jazdy i na to, czy samochód będzie uczestniczył w kolizji, czy wypadku, bowiem żaden system nie zastąpi rozsądku kierowcy.

Oprócz cech konstrukcyjnych na bezpieczeństwo czynne podczas jazdy samochodem wpływa również stan techniczny wyżej wymienionych systemów. Z tego względu obowiązkowo muszą podlegać okresowej diagnostyce technicznej.

By wyżej wymienione układy zapewniały jak najwyższy poziom bezpieczeństwa podczas jazdy, wyposażone są w systemy usprawniające ich działanie. Możemy do nich zaliczyć przede wszystkim:

• ESP (ang. Electronic Stability Program), występujący również pod innymi nazwami: ESC, DSC, ESP i wieloma innymi – elektroniczny system stabilizacji toru jazdy. Jest jednym z najistotniejszych systemów bezpieczeństwa czynnego stosowanych w samochodach. To najbardziej zaawansowany układ bezpieczeństwa funkcjonujący w powiązaniu z pozostałymi układami, takimi jak: ABS (system zapobiegania blokowaniu kół podczas hamowania), ASR (system zapobiegający poślizgowi kół), EDS (elektroniczna blokada mechanizmu różnicowego), EBD (elektroniczny rozdział sił hamowania). ESP zwiększa szansę na wyjście niebezpiecznych sytuacji na drodze. Jest szczególnie przydatny na śliskiej nawierzchni i w trakcie wykonywania gwałtownych manewrów na drodze, czy zbyt szybkim wejściu w zakręt. W takich sytuacjach system ESP rozpoznaje zagrożenie poślizgu we wczesnej fazie i zapobiega mu, pomagając utrzymać właściwy tor jazdy. Od 1 listopada 2015 r. istnieje obowiązek stosowania układu ESP we wszystkich nowo rejestrowanych samochodach.

• ABS (ang. Antilock Brake System) – jest jednym z najpopularniejszych systemów bezpieczeństwa. Rolą tego układu jest zapobieganie blokowaniu się kół podczas hamowania.

• TCS (ang. Traction Control System) – system kontroli trakcji dostosowując się do warunków na drodze oraz położenia pojazdu może wyhamowywać samochód, lub w razie potrzeby przekazać większy moment obrotowy na poszczególne koła, co pomaga w możliwie najdokładniejszym odwzorowaniu toru jazdy założonego przez kierowcę.

• ACC (ang. Adaptive Cruise Control) lub ICC (ang. Intelligent Cruise Control) ICC – system do zachowania bezpiecznego odstępu pomiędzy poruszającymi się pojazdami samochodowymi, jeśli ruch odbywa się po tym samym pasie. System dzięki radarowi umieszczonemu z przodu samochodu dostosowuje prędkość samochodu, aby cały czas była utrzymywana bezpieczna odległość od poprzedzającego pojazdu, a w razie gwałtownej zmiany dystansu zahamuje pojazd.

• DSR – (ang. Dynamic Steering Response) – system usprawniający działanie układu ESP dzięki odpowiedniemu skręcaniu kół z pomocą elektrycznego silnika wspomagającego.

• BAS (ang. Brake Assist System) – elektroniczne wspomaganie układu hamulcowego.

• LDW (ang. Lane Departure Warning) – system ostrzegania przed niezamierzoną zmianą pasa ruchu. Ta funkcja jest w szczególności przydatna na kilkupasmowych autostradach, wykrywając niekontrolowany zjazd samochodu z bieżącego pasa ruchu. Zjeżdżanie samochodu z pasa ruchu bez włączonego kierunkowskazu jest sygnalizowane kierowcy, a system sugeruje mu korektę toru jazdy, delikatnie korygując ruch kierownicy. W przypadku, gdy kierowca nie trzyma kierownicy w ciągu określonego czasu emitowany jest sygnał dźwiękowy i wyświetlany jest komunikat nawołujący do powrotu do kierowania pojazdem. Ten system ma szczególne znaczenie np. w przypadku spadku poziomu koncentracji kierowcy.

• RVM (ang. Rear Vehicle Monitoring), inaczej BLIS (ang. Blind Spot Information System) – system ostrzegania przed pojazdami znajdującymi się w niewidocznym martwym polu lusterka zewnętrznego. Tylna kamera systemu wykrywa pojazdy znajdujące się w niewidocznym w lusterku martwym polu z obu stron samochodu. Obecność takich pojazdów jest sygnalizowana w lusterku bocznym. Konstruktorzy systemów asystenckich poświęcili dużo uwagi temu systemowi, bowiem przegapienie pojazdu w martwym polu jest częstą przyczyną wypadków.

• TSR (ang. Traffic Sign Recognition) – system rozpoznawania znaków drogowych. Znaki ograniczenia prędkości są automatycznie odczytywane przez kamerę zamontowaną z przodu pojazdu i są w widoczny sposób wyświetlane kierowcy. Funkcja ta działa w całej Europie, niezależnie od znaków obowiązujących w danym kraju.

• RSC (ang. Roll Stability Control) – system, który zapobiega przewróceniu się pojazdu np. podczas szybkiego pokonywania zakrętów.

• RDS (ang. Rear Detect System) – system wykrywający zagrożenia kolizją z tyłu pojazdu.

Systemy bezpieczeństwa czynnego w samochodach i wspierające je powyższe systemy odgrywają dużą rolę w bezwypadkowej jeździe. Uwzględniając fakt, że praktycznie cały czas powstają nowe układy można założyć, że ta lista wciąż będzie się rozrastać.

Tagi: systemy bezpieczeństwa w samochodzie